آفتاب در حال طلوع کردن در سیدنی بود که تلفن نورا زنگ خورد و این دختر ۲۰ ساله سعودی که در استرالیا به دنبال پناهندگی بود اینجور شنید: «باید بهم کمک کنی، باید از طرف من با مردم حرف بزنی». این دختر نوجوون که بعدا خود رو رهف القنون معرفی کرد، به نورا توضیح داد که پاسپورت اون در فرودگاه بانکوک ضبط شده و مقامات تایلند اونو تهدید به دیپورت به عربستان سعودی کردن. داستان رهف القنون از راه توئیتر، چشم جهانیان رو متوجه خود کرد.
در حالی که رهف القنون خود رو در داخل اتاق هتلی در فرودگاه بانکوک نگه داشته بود تا به گفته خودش از برگردونده شدن به عربستان سعودی جلوگیری کنه، نورا که از اعلام نام کامل خود به دلایل امنیتی دوری می کنه، در حال بالا و پایین رفتن تو یه پارک عمومی در سیدنی بود و با رسانه های خبری غربی تماس می گرفت.
اون هیچ وقت رهف القنون رو ملاقات نکرده بود اما نورا هم تازگیاً تونست از کشورش فرار کنه.
اون می گفت که احتیاجی نیس رهف رو بشناسه تا پیچیده بودن شرایط در کشور واسه دختران نوجوونی مثل رهف و خودشو درک کنه.
در نتیجه تلاشای نورا و جنجالی که در توئیتر به پا کرد، رهف بعد از چند روز به کانادا رفته و پناهنده شد.
نورا در مصاحبه ای با سی ان ان در این باره اینجور میگه: «تلفنم رو برداشتم و در مورد رهف با بقیه صحبت کردم چون من تو یه کشور آزاد هستم، کشوری که به خاطر چیزایی که پشت تلفن می گفتم منو زندانی نمی کرد.
موضوع منحصر به رهف نبود. بحث در مورد تموم زنان سعودی بود. اگه هر زن سعودی دیگری ازم درخواست کمک می کرد همین کار رو می کردم، با همین جدیت».
به مدت ۷۲ ساعت، نورا و دو زن سعودی دیگه به گذاشتن پست در رسانه های اجتماعی پرداختن و بدون این که هویت خود رو معلوم کنن با رسانه ها به مصاحبه پرداختن. اونا در مورد قوانین به طور کاملً مردگرایانه و سختگیرانه نسبت به زنان در عربستان صحبت کردن، به قوانینی که باعث مصونیت کامل مردان در قبال اذیت و آزار و محدود کردن آزادی زنان می شد اشاره کردن و بدرفتاریایی که القنون ادعا می کرد در عربستان در حق ایشون و زنان دیگه کشور می شه رو برجسته ساختن. به گفته نورا، این سختگیریا باعث شده که فرار از کشور و تلاش واسه پناهنده شدن در دیگه کشورای جهان به ایده ای پرطرفدار در عربستان و مخصوصا در بین زنان تبدیل شه.
ایشون این تلاشا رو به وجود اومده به وسیله شدید شدن سیاستای سرکوبگرانه ولیعهد کشور، شاهزاده محمد بن سلمان، واسه خفه کردن صدای مخالفان و دیگه اندیشان می دونه.
در سالای گذشته ایشون دستور داده که تحقیقات زیادی در مورد فعالیتای سیاسی و هر گونه اطلاعاتی مربوط به رهبران دینی برجسته، تاجران، سیاستمداران و دیگه شاهزادگان سعودی و هم اینکه زنان مدافع حقوق بشر و زنان انجام بشه، زنائی که، به ادعای نورا، به وسیله نیروهای امنیتی تحت فرمون شاهزاده سعودی بازداشت و شکنجه شده و به اونا اتهام رابطه با عوامل برانداز خارجی داده می شه.
دولت عربستان هم شکنجه مخالفان سیاسی و دگراندیشان رو رد کرده و گفته که شکنجه در این کشور غیرقانونیه. محمد بن سلمان پس از پنهون شدن و اعلام خبر کشته شدن جمال خاشقجی در کنسولگری کشور در استانبول، واسه ماه ها تحت شدیدترین انتقادات بین المللی قرار داشت.
خبر کشته شدن خاشقجی باعث شده که خیلی از دگراندیشان سعودی که در بیرون مرز کشور سکونت دارن شدیدا ترسیده و به این نتیجه برسن که دولت بن سلمان کوچیکترین مخالفت و اظهارنظر منفی نسبت به سیستم حکومتی شاهزاده سعودی و کشور رو با شدیدترین عکس العمل جواب میدن.
خیلی از اونا گفتن که دیگه اصلا به سفارتخانه ها و کنسولگریای عربستان در کشورای دیگه نخوان رفت.
تعداد پناهجویان عربستانی در حال افزایش
تعداد زنان و مردان اهل عربستان سعودی که از کشور خود فرار کرده و در سراسر جهان به دنبال پناهندگی هستن در سالای گذشته شدیدا زیاد شده.
در سال ۱۹۹۳ میلادی که اولین بار اطلاعاتی در مورد این افراد منتشر می شد، براساس اسناد آژانس پناهجویی سازمان ملل، تنها ۷ شخص سعودی واسه پناهندگی در دیگه کشورای درخواست داده بودن. این افراد بعدا در کشورای اردن، یونان و سوئد پناهندگی گرفتن. این تعداد، براساس آمار ارائه شده به وسیله سازمان ملل، در سال ۲۰۱۷ به ۲٫۳۹۲ مورد رسیده. کشورهایی که این افراد در اونا درخواست پناهندگی دادن به توضیح زیر هستن: آمریکا (۱٫۱۴۳ نفر)، کانادا (۴۵۳ نفر)، استرالیا (۱۹۱ نفر)، بریتانیا (۱۸۴ نفر) و آلمان (۱۴۷ نفر).
از سال ۱۹۹۳ تا حالا، تعداد شهروندان سعودی که درخواست پناهندگی در دیگه کشورای جهان داشتن بر خلاف افزایش نسبی با فراز و نشیبایی همراه بوده.
این تعداد در سال ۲۰۰۶ به بیشترین اندازه خود رسید و تا سال ۲۰۱۱ ثباتی نسبی رو تجربه کرد.
با شروع جریانات موسوم به «بهار عربی» دوباره این تعداد زیاد شد.
اما شدیدترین جهش در تعداد شهروندان سعودی خواهان پناهندگی پس از سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد، همون سالی که شاهزاده محمد بن سلمان که اون زمان ۲۹ سال سن داشت در میدون سیاسی کشور به قدرت رسید. به گزارش مقامات آژانس پناهجویی سازمان ملل، افزایش تعداد سعودیای خواهان پناهندگی، رابطه ای مستقیم با به قدرت رسیدن بن سلمان داشته.
هر چند تعداد این افراد در مقایسه با شهروندان کشورای جنگ زدی مانند سوریه و افغانستان خیلی کم و ناچیز به نظر می رسه اما افزایش قابل توجه و صعودی تعداد این افراد در عربستان سعودی، تغییرات شدید و سختگیرانه در سیستم حکومتی و امنیتی کشور رو نمایان می سازه. به ادعای افراد فعال در بخش حقوق بشر عربستان سعودی، فضای سیاسی و فضای آزادی تا قبل از به قدرت رسیدن بن سلمان هم بسیار تنگ بود اما در دو سال گذشته این فضا تنگ تر و محدودتر از قبل هم شده و به خاطر همین سعودیای بیشتری دست به درخواست پناهندگی در کشورای دیگه میزنن.
به قدرت رسیدن بن سلمان در سال ۲۰۱۵ در عربستان سعودی با خوش بینیای بسیاری روبرو شد، به خصوص پس از این که خیلی از محدودیتای علیه زنان مانند نداشتن حق رانندگی و رأی، پس از ده ها ورداشته شد و ایشون برنامه اقتصادی مدونی رو واسه کشورش به خاطر تغییر اقتصادی تدوین کرد که از اون با نام «چشم انداز ۲۰۳۰» می شد، برنامه ای که قرار بود وابستگی اقتصاد کشور به فروش نفت رو تا سال ۲۰۳۰ میلادی شدیدا کم کنه.
علاوه بر این برنامه ها، قوانین مربوط به اجباری بودن همراهی محارم مذکر با زنان واسه خروج از خونه هم نسبت به گذشته آسون انگارانه تر شد، اولین کنسرتا برگزار گردید و واسه اولین بار مردم می تونستن واسه دیدن فیلمای مورد نظرشون به سینما برن.
رشته ای از اصلاحات بی سابقه باعث شد که بسیاری در داخل و بیرون مرز کشور لب به تشویق شاهزاده جوون سعودی بگشایند. اما جمال خاشقجی با مقالات خود در روزنامه واشنگتن پست این اصلاحات رو ظاهری و خنثی دونسته و از موج شدید دستگیری و شکنجه در کشورش خبر داد، اظهاراتی که بعدا قتل اون در کنسولگری استانبول رو به دنبال داشت. بین سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶، تعداد آوراگان سعودی و شهروندان این کشور که در دیگر نقاط جهان درخواست پناهندگی داده بودن با ۵۲ درصد افزایش نسبت به متوسط دهه قبل به ۱٫۹۳۶ مورد رسید. این تعداد در سال ۲۰۱۷ و با ۲۳٫۵۵ درصد افزایش به ۲٫۳۹۲ مورد زیاد شد.
بر خلاف ترس از دخالت نیروهای امنیتی کشور و دستگیر شدن به وسیله عوامل سعودی در بیرون مرز کشور، فرار سعودیای دگراندیش بازم ادامه داره.
خیلی از این افراد ادعا کردن که همیشه در این ترس هستن که به وسیله عوامل امنیتی سعودی به کشور برگردونده شن. مثلا، به درخواست مقامات سعودی، یه شهروند قطری-سعودی به نام نواف الرشید، به وسیله دولت کویت به عربستان مسترد شده.
در ماه می گذشته هم، یه فعال حقوق بشر سعودی به نام محمد العطیبی در فرودگاه دوحه قطر و در حالی که میخواس همراه همسرش به نروژ پرواز کنه، به وسیله مقامات فرودگاه دستگیر شده و به عربستان برگردونده شد.
بعدا العطیبی به جرایم مختلفی از جمله «استرس اذهان عمومی» متهم شده و در آخر به ۱۴ سال زندان محکوم گردید. فرار از کشور و درخواست پنهاندگی، واسه زنان سعودی خیلی سخت تر و سخت تر از مردونه، چون این زنان واسه سفر بیرون مرز کشور به اجازه یا همراهی محارم مرد خود نیاز دارن.
خیلی از این زنان در حالی که همراه خونواده هاشون در سفر بیرون مرز کشور به سر می بردن تونسته ان فرار کنن. اما در ادامه با خطر برگردونده شدن به عربستان به وسیله مقامات کشورای دوست شاهزاده بن سلمان مواجه شدن. علاوه بر محدودیتای سفر، زنان سعودی اجازه ازدواج، طلاق، کار کردن و یا جراحی انتخابی (مانند جراحی زیبایی) بدون اجازه سرپرست مرد خود رو ندارن، مردانی که بیشتر شوهران یا پدران اونا به حساب میان و بعضی وقتا هم پسران و برادران اونا. در سال ۲۰۱۷، یه زن جوون سعودی به نام دینا علی لسلوم، تلاش کرد تو یه سفر خانوادگی در کویت فرار کنه.
ایشون در سالن ترانزیت فرودگاه مانیل بود و قصد رفتن به استرالیا رو داشت که به وسیله مقامات فیلیپینی متوقف شد.
اون درخواست کرد که به کشورش برگردونده نشه چون به گفته خودش در صورت این کار، اون به وسیله خونواده اش کشته می شد.
بعدا سفیر عربستان در مانیل اعلام کرد که دینا همراه خونواده اش به عربستان برگشته و ماجرا رو یه موضوع خانوادگی توصیف کرد.
البته فرار از کشور تنها مختص زنان سعودی نیس و در بین مردان هم شدیدا در حال زیاد شدنه. طاها الحاجی یه وکیل سعودیه که در سال ۲۰۱۶ و در میان ده ها هزار آواره سوری خود رو به آلمان رساند. اون وکالت آدمایی در منطقه شرقی کشور و در استان قطیف رو رو دوش داشت که جمعیتی بیشترً شیعه داشته و در سالای گذشته تماشاگر اعتراضات زیادی بوده.
ایشون احساس خطر کرده و پس از یه بار فرا خونده شدن به اداره پلیس و بازجویی شدن، تصمیم به فرار از کشور گرفت.
دولت عربستان سعودی تا حالا هیچ اظهارنظری در مورد افزایش شهروندان سعودی که در بیرون مرز کشور درخواست پناهندگی میدن نکرده. اما انگار افزایش فشارها در کشور به دگراندیشان و فعالان سیاسی و حقوق بشر، باعث شده که خیلی از ترس جانشون، مخصوصا پس از ماجرای خاشقجی، تصمیم به ترک کشور بگیرن.